Prezydent złożył swój podpis pod zmianą ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zmiany w zakresie działania Trybunału są znaczne, na czym polegają i jaki mogą mieć wpływ na działanie Trybunału Konstytucyjnego?
Najistotniejsze zmiany to:
- Wprowadzenie zasady, że Trybunał orzeka w pełnym składzie, za wyjątkiem spraw wszczętych skargą konstytucyjną albo pytaniem prawnym, a także zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie – w tym zakresie Trybunał orzeka w składzie 7 sędziów, natomiast w składzie 3 sędziów Trybunału orzeka w sprawach: a) nadania dalszego biegu lub odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej oraz wnioskowi podmiotu, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 3–5 Konstytucji (wnioski składane przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, ogólnokrajowe organy związków zawodowych oraz ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych, kościoły i inne związki wyznaniowe, podmioty określone w art. 79 Konstytucji w zakresie w nim wskazanym – w sprawach ogólnie mówiąc zgodności przepisów prawa z konstytucją oraz skarg konstytucyjnych) b) wyłączenia sędziego.
- Pełen skład Trybunału wynosić ma 13 sędziów (uprzednio 9 sędziów) orzeczenia zaś mają zapadać 2/3 głosów, uprzednio większością zwykłą.
- Ponadto, Prezydent RP oraz Minister Sprawiedliwości będą mogli złożyć wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec sędziego TK.
- Terminy rozpraw albo posiedzeń niejawnych, na których rozpoznawane są wnioski, wyznaczane są według kolejności wpływu spraw do Trybunału.
Zmiany w zakresie zwiększenia składu TK powodują, że w najistotniejszych sprawach rozpoznawanych przez Trybunał mogą pojawić się trudności w przedmiocie wydawania wyroków. Podobną uwagę należy poczynić w zakresie kolejności wyznaczania terminów rozpraw oraz posiedzeń niejawnych.
Powyższe zmiany w mojej ocenie mogą spowodować spadek efektywności w orzekaniu przez Trybunał Konstytucyjny. Być może powyższe spowoduje, że Sądy powszechne będą podejmowały częściej samodzielne rozważania odnośnie konstytucyjności określonych przepisów prawa.
Z art. 178 Konstytucji wyraźnie wynika, że sędziowie podlegają również Konstytucji, to zaś oznacza, iż w razie rozpoznawania konkretnej sprawy, szczególnie wtedy, gdy strona podnosi istnienie niezgodności pomiędzy przepisem, a Konstytucją, sąd rozpoznający sprawę ma obowiązek zbadać, czy wskazany przepis jest zgodny z Konstytucją. Na potrzebę takiego badania zwracał uwagę Sąd Najwyższy między innymi w: postanowieniu z dnia 22 sierpnia 2000 r., III CZ 78/00 i z dnia 30 stycznia 2001 r., I CZ 123/00 oraz wyroku z dnia 29 maja 2001 r., I CKN 1151/00, z dnia 7 listopada 2003 r., I CK 246/02, z dnia 7 stycznia 2004 r., III CK 186/02, z dnia 23 stycznia 2003 r., III RN 26/02 i z dnia 11 marca 2004 r., II UK 276/03.
Należy podkreślić, że nie jest to niestety łatwe zadanie.
W przypadku, gdybyś potrzebował pomocy prawnej w zakresie zgodności z konstytucją przepisów dotyczących twojej sprawy lub też pomocy prawnej w innym zakresie, zachęcam do kontaktu.