Uprzejmie informujemy, że postanowieniem z dnia dzisiejszego (15.11.2016 r.) Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże Wydział VIII Rodzinny i Nieletnich, sygn. akt sprawy: VIII RSM 133/16 , pomimo wszczęcia z urzędu postępowania o ograniczenie władzy rodzicielskiej, uznał, że brak jest podstaw do ograniczenia władzy rodzicielskiej mojego klienta. Wymienione stanowi przyczynek do powstania niniejszego postu, który udzieli odpowiedzi, kiedy władzę rodzicielską można ograniczyć…
Przede wszystkim należy udzielić odpowiedzi na pytanie czym jest władza rodzicielska w znaczeniu prawnym i tu warto wskazać, że potoczne rozumienie wymienionego zwrotu nie odbiera od jego normatywnego znaczenia:
Art. 95 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: kro):
- 1. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
- 2. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra.
- 3. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.
- 4. Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.
Ingerencja Sądu we władzę rodzicielską powinna mieć miejsce wyjątkowo i w szczególnych sytuacjach, gdy dobro dziecka jest zagrożone.
Sąd opiekuńczy może w szczególności:
1) zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń;
2) określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun;
3) poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego;
4) skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi;
5) zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej albo zarządzić umieszczenie małoletniego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.
Należy wskazać, że wynikająca z art. 109 § 1 KRO dyrektywa profilaktycznego działania sądu nakazuje podjęcie ingerencji w sferę władzy rodzicielskiej już w razie zagrożenia dobra dziecka, by zapobiec ujemnym skutkom niewłaściwego lub nieudolnego jej sprawowania (Postanowienie
Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 13 września 2000 r. II CKN 1141/00).
Warto wskazać, że art. 107 § 1 i 2 k.r.o. jest samodzielną podstawą do ograniczenia władzy rodzicielskiej w razie zagrożenia dobra dziecka w sytuacji, gdy rodzice żyjący w rozłączeniu nie przedstawili zgodnego z dobrem dziecka porozumienia odnośnie władzy rodzicielskiej i kontaktów. Z kolei art. 109 § 1 k.r.o. stanowi odrębną podstawę do ograniczenia władzy rodzicielskiej na wypadek gdyby dobro dziecka było zagrożone w inny sposób.
Stosowanie ingerencji w oparciu o art. 109 k.r.o. ustawodawca nakazuje już wtedy, gdy dobro dziecka, zarówno w sferze jego interesów osobistych czy też majątkowych, jest zagrożone – sąd opiekuńczy powinien bowiem działać przede wszystkim profilaktycznie przez zapobieganie ujemnym skutkom niewłaściwego sprawowania władzy rodzicielskiej. Tego rodzaju aktywność sądu opiekuńczego nie powoduje utraty władzy rodzicielskiej przez rodziców, gdyż nawet zastosowanie środka najbardziej drastycznego pozostawia rodzicom część atrybutów władzy.
Zagrożenie dobra dziecka może przejawiać się w szczególności w nadużywaniu alkoholu lub innych używek przez jednego lub obydwoja z rodziców, stosowanie przemocy fizycznej, zmuszanie dzieci to działań nie zasługujących na aprobatę społeczną, lub też zaniedbywanie potrzeb dziecka.
Jednakże w każdym przypadku należy brać pod uwagę stan z chwili orzekania w sprawie, mając jednak na uwadze pewne prognozy odnośnie sytuacji rodzinnej małoletniego.
W przypadku, gdybyś potrzebował porady prawnej w w/w, lub też innym zakresie, lub chciał zlecić poprowadzenie sprawy sądowej, w szczególności w sprawie o: ograniczenie władzy rodzicielskiej, pozbawienie władzy rodzicielskiej, ustanowienie opiekuna, ubezwłasnowolnienie, podwyższenie alimentów, obniżenie alimentów, ustalenie kontaktów, rozwód zachęcam do kontaktu.