Wysokość świadczeń alimentacyjnych określonych zazwyczaj wyrokiem sądu może być zmieniana, zarówno poprzez podwyższenie jak i obniżenie wysokości świadczeń. Kiedy można żądać zmiany wysokości alimentów?
W pierwszej kolejności należy wskazać, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 §1 k.r.o.). Na wysokość świadczenia nie mogą wpływać potrzeby „nieusprawiedliwione”.
NP.
- w przypadku, gdy uprawniony żąda wysokich alimentów, argumentując, że mają one na celu umożliwienie odbycia licznych podróży czy też nauki kolejnego języka obcego, to co do zasady są one nieusprawiedliwione.
Wysokość alimentów zależy od wielu czynników. W przypadku dziecka należy uwzględnić jego wiek, stan zdrowia, zainteresowania i zdolności.
Drugą pozytywną przesłanką wpływającą na zakres świadczeń alimentacyjnych stanowią majątkowe możliwości zobowiązanego. Określenie takich możliwości wymaga ustalenia wysokości comiesięcznych dochodów, np. z tytułu wynagrodzenia za pracę. W niektórych wypadkach zobowiązany może dysponować znacznymi środkami majątkowymi, pomimo że nie osiąga periodycznych dochodów na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Przy ocenie możliwości majątkowych należy w każdym przypadku ustalić najważniejsze składniki majątku zobowiązanego, np. środki zgromadzone na lokatach bankowych, nieruchomości, papiery wartościowe itp.
Osoba zobowiązana do świadczenia alimentacyjnego powinna mieć na uwadze art. 138 k.r.o., który wskazuje, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Sąd Najwyższy wskazał, że przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego, należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowych i majątkowych stron. W wypadku, gdy zobowiązany do alimentacji posiada określony majątek, o zmianie okoliczności świadczy nie tylko zmiana stosunków własnościowych (utrata lub powiększenie majątku), lecz także zmiany w zakresie faktycznego dysponowania majątkiem, możliwości jego upłynnienia w celu zaspokojenia zobowiązań alimentacyjnych (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1969 r. III CRN 54/69).
Warto również wskazać, że sam upływ czasu nie może być podstawą zmiany wysokości obowiązku alimentacyjnego. Niemniej, o ile w tym okresie nastąpił spadek siły nabywczej pieniądza, to okoliczność ta nie może pozostawać bez wpływu na zakres obowiązku alimentacyjnego. Nie może zaś podlegać kwestii, że wartość kwoty 400 zł w dacie poprzednich alimentów była wyższa niż siła nabywcza tejże obecnie. (vide wyrok
Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 18 grudnia 2013 r. I Ca 464/13).
Ponadto, jak wskazuje Sąd Najwyższy w swych judykatach:
„podwyższenie alimentów następuje wówczas, gdy zwiększeniu uległy potrzeby uprawnionego albo zwiększyły się możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Obniżenie alimentów uzasadnia zmniejszenie się potrzeb uprawnionego lub pogorszenie sytuacji materialnej i majątkowej zobowiązanego” [tak uchw. SN (PSIC) z 16.12.1987 r. III CZP 91/86, OSNCP 1988, Nr 4, poz. 42, uzasadnienie tezy VII];,
„przez zmianę stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.i.o. należy uznawać wszelkie zmiany w statusie ekonomicznym stron powodujące odmienność (zwiększenie lub zmniejszenie) zakresu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych ale i możliwości majątkowych zobowiązanego” (tak wyr. SO w Sieradzu z 17.4.2013 r., I Ca 113/13,).
Reasumując, raz określone świadczenie alimentacyjne nie ma charakteru dożywotniego, a jego wysokość może ulec zmianie. W sytuacji, kiedy zobowiązany utracił prace, popadł w niedostatek czy też zachorował, może zwrócić się do sądu o obniżenie wysokości świadczenia alimentacyjnego. Tak samo w przypadku osoby uprawnionej do tego świadczenia, jeżeli jej sytuacja życiowa uległa pogorszeniu, a tym bardziej żyje na gorszym poziomie niż osoba zobowiązana, to przysługuje jej również prawo do żądania podwyższenia alimentów. Należy pamiętać, że podstawą powództwa z art. 138 k.r.o. może być tylko i wyłącznie zmiana stosunków, która nastąpiła nie wcześniej niż po uprawomocnieniu się wyroku zasądzającego alimenty (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 1999 r., sygn. akt I CKN 274/99), a pozew taki należy złożyć do Sądu Rejonowego Wydział Rodzinny i Nieletnich według miejsca zamieszkania uprawnionego do pobierania alimentów.
W przypadku, gdybyś potrzebował porady prawnej, w w/w zakresie lub, też w zakresie prawa rodzinnego, w szczególności w sprawie o: podwyższenie/obniżenie/przyznanie alimentów, ustalenie ojcostwa, kontakty z dzieckiem, rozwód itp. zachęcam do kontaktu.