Władza rodzicielska przysługuje obydwojgu rodziców. Natomiast zgodnie z treścią Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Tyle mówi nam przepis, a w praktyce pozbawienie władzy rodzicielskiej może nastąpić w poniższych sytuacjach………..
Tytułem wstępu warto również wspomnieć, że jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców.
Przechodząc do analizy przesłanek pozbawienia władzy rodzicielskiej istnieją trzy odrębne przesłanki
- Trwała przeszkoda do wykonywania władzy rodzicielskiej,
- Nadużywanie władzy rodzicielskiej,
- Rażące zaniedbywanie obowiązków względem dziecka.
Z tym, że przesłanka 2) i 3) mogą występować łącznie (i dość często występują), na co wskazuje łącznik ,,lub”.
Ad. 1 Trwała przeszkoda do wykonywania władzy rodzicielskiej.
Istotnym jest by przeszkoda była trwała, nie zaś przemijająca. Jaki okres przemawia za trwałością przeszkody? Zazwyczaj jest to okres wieloletni, albo nie dający się ustalić, trudny do przewidzenia.
Przykładowo jest to:
- Zaginięcie jednego z rodziców,
- Wyjazd za granicę jednego z rodziców na stałe połączone z brakiem zainteresowania dzieckiem,
- Pobyt w zakładzie zamkniętym dla psychicznie chorych na określony wieloletni okres, albo odbywanie długotrwałego wyroku pozbawienia wolności,
- Choroba jednego z rodziców np. paraliż, innego rodzaju zaburzenia psychiczne, które powoduje, że jeden z rodziców faktycznie nie może władzy rodzicielskiej wykonywać.
Ad. 2 Nadużywanie władzy rodzicielskiej.
Katalog tych przyczyn jest otwarty i zawiera w szczególności działania, które rodzic podejmuje w stosunku do dziecka, a które nie zasługują na społeczną aprobatę. Jest to np. stosowanie drastycznej przemocy fizycznej wobec dziecka (a także psychicznej), wywiezienie dziecka wbrew woli drugiego z rodziców na stałe za granicę, rozpijanie dziecka, przyuczanie dziecka do popełniania przestępstw, stręczenie dziecka, zmuszanie dziecka do nadmiernej pracy w domu, lub nadmiernej pracy zarobkowej.
W tym zakresie mieści się także przejawianie agresji wobec matki dziecka połączone z kwestionowaniem przy dziecku jego pochodzenia od ojca, w jednym z rozstrzygnięć SN wskazał, że za pozbawieniem władzy rodzicielskiej przemawiać może również działanie ojca dziecka polegające na nachodzeniu matki i dziecka wieczorami, pod wpływem alkoholu z jednoczesnym wszczynaniem awantur i używaniem wulgaryzmów w stosunku do matki i dziecka.
Ad. 3 Rażące zaniedbywanie obowiązków względem dziecka.
W tym zakresie mieści się nie wywiązywanie przez rodzica z podstawowych obowiązków względem dziecka. Może to być np. nie zapewnienie pieczy nad dzieckiem – pozostawienie dziecka bez opieki, porzucenie dziecka, narażanie dziecka na przebywanie w warunkach niebezpiecznych dla jego życia i zdrowia, uchylanie się od płatności alimentów.
W jednym z wyroków SN wskazał, że uprawianie przestępczego procederu, uchylanie się od płatności alimentów może stanowić o zasadności pozbawienia władzy rodzicielskiej.
W przypadku, gdybyś potrzebował porady prawnej w w/w, lub też innym zakresie, lub chciał zlecić poprowadzenie sprawy sądowej, w szczególności w sprawie o: ograniczenie władzy rodzicielskiej, pozbawienie władzy rodzicielskiej, ustanowienie opiekuna, ubezwłasnowolnienie, podwyższenie alimentów, obniżenie alimentów, ustalenie kontaktów, rozwód zachęcam do kontaktu.