Dochodzenie zachowku lub obrona przed tym roszczeniem wymaga pewnej wiedzy wynikającej z przepisów jak i orzecznictwa. Często też istotne kwestie z tym związane mogą nie być nam znane, w związku z czym w niniejszym poście garść ważnych informacji (li tylko nie z przepisów) dla osoby, która uprawniona jest do zachowku albo w stosunku do której zachowek jest dochodzony…
Dochodzenie zachowku lub obrona przed tym roszczeniem wymaga pewnej wiedzy wynikającej z przepisów jak i orzecznictwa. Często też istotne kwestie z tym związane mogą nie być nam znane, w związku z czym w niniejszym poście garść ważnych informacji (li tylko nie z przepisów) dla osoby, która uprawniona jest do zachowku albo w stosunku do której zachowek jest dochodzony…
Tytułem wstępu należy wskazać, że:
Zgodnie z art. 991 Kodeksu cywilnego:
,,§ 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).
§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.”
Co najważniejszego nie wiesz, a powinieneś wiedzieć o zachowku? a więc….
1. Czy w przypadku, gdy w majątku spadkodawcy nie znajduje się żaden majątek możliwe jest dochodzenie zachowku?
Dość często bywa tak, że spadkodawca przed śmiercią chcąc polepszyć sytuację określonych osób dokonuje darowizny większości lub nawet całości swojego majątku. Takie działanie spadkodawcy nie pozbawia Cię jednak, co do zasady, prawa do roszczenia o uzupełnienie zachowku.
2. Jakie darowizny mają znaczenie dla dochodzenia zachowku?
Jakie darowizny nie mają znaczenia dla dochodzenia prawa do zachowku?
Drobne darowizny, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, jak również dokonane przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku tj. śmierci spadkodawcy, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.
Powyższe oznacza w szczególności, że darowizny dokonane ponad 10 lat od chwili otwarcia spadku też dolicza się do wyliczenia zachowku, chyba że były zrobione na rzecz osób, które nie dziedziczą lub nie są uprawnione do zachowku.
Ponadto, przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego.
Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.
WAŻNE: Jeśli spadkodawca zawrze umowę dożywocia to jej przedmiot nie będzie wchodził w skład spadku od którego liczony jest zachowek.
3. Jaki jest termin przedawnienia roszczenie o zachowek?
Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu.
Roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku.
4. Czy spadkodawca może pozbawić spadkobiercy prawa do zachowku?
Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:
1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
2)dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3)uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
WAŻNE: Jeśli wydziedziczony spadkobierca ma dzieci, i nie zostały one wydziedziczone, to one będą miały prawo do zachowku.
5. Czy muszę przeprowadzić postępowania o stwierdzenie nabycia spadku by dochodzić zachowku?
Nie.
6. Czy spadkobierca ma zawsze prawo do zachowku? Czy jest możliwa obrona przed tym roszczeniem?
W tym zakresie wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy wskazując, że w pewnych okolicznościach możliwe jest obniżenie lub nawet całkowite pozbawienie prawa do zachowku. Zachęcam do zapoznania się z moimi postami, które pisałem w tym zakresie:
Czy roszczenie o zachowek jest zawsze należne?
Czy roszczenie o zachowek jest zawsze uzasadnione?
7. Jak wyliczyć zachowek?
Tu również zachęcam do zapoznania się z moim postem.
Jak wyliczyć roszczenie o zachowek?
W przypadku, gdybyś potrzebował porady prawnej, w w/w zakresie lub, też w zakresie prawa spadkowego lub rodzinnego, w szczególności w sprawie o: zachowek, stwierdzenie nabycia spadku, dział spadku, podwyższenie alimentów, obniżenie alimentów przyznanie alimentów lub wygaśnięcie alimentów, ustalenie ojcostwa, ograniczenie władzy rodzicielskiej, pozbawienie władzy rodzicielskiej, ustalenie kontaktów z dzieckiem, rozwód itp., a także w zakresie windykacji roszczeń, dochodzenia roszczeń na drodze sądowej zachęcam do kontaktu.