Wyrokiem z dnia 30 maja 2019 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział I Cywilny rozstrzygnął na korzyść mojego klienta sprawę związana z kwestiami tyczącymi się rozdzielności majątkowej (sygn. akt: I C 19/19). Istotnym zagadnieniem prawnym w sprawie było to czy można zawrzeć umowę przedwstępną do umowy o podział majątku wspólnego?
Podział majątku wspólnego dokonują strony, co do zasady, po zakończeniu postępowania rozwodowego.
Zgodnie z art. 567 Kodeksu postępowania cywilnego:
§ 1. W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.
§ 2. W razie sporu co do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym sąd może w tym przedmiocie orzec postanowieniem wstępnym.
§ 3. Do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania w sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku.
Ponadto, zgodnie z przepisami
Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Art. 43
§ 1. Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
§ 2. Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.
§ 3. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.
Warto wskazać, jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24.4.2013 r. (IV CSK 553/12I, OSNC-ZD 2014, Nr B, poz. 24), że art. 43 § 2 KRO formułuje dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, które muszą wystąpić łącznie i które pozostają do siebie w takim wzajemnym stosunku, że żadne „ważne powody” nie stanowią podstawy takiego orzeczenia, jeżeli stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego jest równy, a jednocześnie – nawet różny stopień przyczynienia się małżonków do powstania tego majątku nie stanowi podstawy ustalenia nierównych udziałów, jeżeli nie przemawiają za tym „ważne powody”.
Podkreślenia wymaga, że sam nierówny stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego nie może być uznany za ważny powód w rozumieniu komentowanego przepisu (por. post. SN z 6.4.2005 r.,III CK 469/04, Legalis,
Wracając jednak do omawianej sprawy, zgłosiłem do Sądu w imieniu mojego klienta o złożenie przez drugą stronę zastęczpnego oświadczenia woli o zawarciu przyrzeczonej umowy podziału majątku wobec spełnienia przez mojego klienta warunków z umowy przedwstępnej.
Druga strona reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem argumentowała, iż roszczenie powinno zostać oddalone, gdyż zawarcie przedmiotowej umowy było niedopuszczalne i jako taka umowa była nieważna.
Przedmiotowe miało wynikać z tego, iż w drodze sądowego podziału majątku Sąd mógłby ustalić nierówne udziały w majątku stron.
Sąd Okręgowy w mojej ocenie zupełnie celnie J wskazał, iż argumentacja taka jest chybiona. W konsekwencji zobowiązał drugą stronę do złożenia zastępczego oświadczenia woli.
W przypadku, gdybyś potrzebował porady prawnej, w w/w zakresie lub, też w zakresie prawa spadkowego lub rodzinnego, w szczególności w sprawie o: zachowek, stwierdzenie nabycia spadku, dział spadku, podwyższenie/obniżenie/przyznanie alimentów, ustalenie ojcostwa, kontakty z dzieckiem, rozwód itp. zachęcam do kontaktu.