Czy zachowek może nie zostać zasądzony ze względu na zasady współżycia społecznego?

Zachowek należy się w szczególności spadkobiercy ustawowemu pominiętemu w testamencie. Jednakże oprócz instytucji wydziedziczenia oraz uznania za niegodnego dziedziczenia, istnieje również możliwość by Sąd zmniejszył roszczenie o zachowek albo całkowicie je oddalił ze względu na zasady współżycia społecznego, o czym w niniejszym poście…

Continue reading „Czy zachowek może nie zostać zasądzony ze względu na zasady współżycia społecznego?”

Spadek – najważniejsze, co powinieneś wiedzieć.

Spadek w związku ze śmiercią bliskiej osoby, w tym nawet osoby dość daleko z nami spokrewnionej może powodować szereg komplikacji w tym w postaci odpowiedzialności za długi spadkowe, roszczeń o zachowek itp. jak również aspektów pozytywnych w zakresie dziedziczenia majątku – najważniejsze, co powinieneś wiedzieć o spadku w niniejszym poście.

Continue reading „Spadek – najważniejsze, co powinieneś wiedzieć.”

Zachowek – najważniejsze, co powinieneś wiedzieć.

zachowek_porada_prawna_adwokat_radca_prawny_szczecin_stargard_świnoujścieprawo_pracy_porada_prawna_zachowek_prawo_spadkowe_prawnik_radca_prawny_adwokat_skuteczny_prawnik_szczecin_stargard

Zachowek, dochodzenie roszczenia o zachowek jak i obron przed nim – najważniejsze informacje w tym zakresie przedstawiam w niniejszym poście….

Komu należy się zachowek?

Zstępnym (zstępnymi są np. dzieci i wnuki) małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy

(art. 991 Kodeksu cywilnego)

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. (sejm.gov.pl)

Jeśli spadkodawca zapisał majątek komuś innemu niż najbliższym krewnym, jego decyzja jest pod względem prawnym wiążąca.

Jednakże ustawodawca przewidział, że najbliżsi krewni, pominięci w testamencie, mają prawo do zachowku. 

Istotnym przy tym jest sformułowania – jeśli dane osoby byłyby powołane z mocy ustawy do spadku, gdyż pod pewnymi warunkami osoby takie mogłyby mimo pokrewieństwa nie dziedziczyć po zmarłym.

W jakiej formie następuje uiszczenie zachowku?

Przepis art. 991 § 2 KC stanowi do tego, że uprawnionemu z tytułu zachowku przysługuje przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej stanowiącej wspomnianą równowartość określonej części udziału spadkowego. Tym samym prawo do zachowku jest roszczeniem majątkowym, skierowanym przeciwko spadkobiercy testamentowemu.

Innymi słowy zachowek to zawsze roszczenie o określoną kwotę, nie zaś o rzecz, wydanie.

Nawet w przypadku, gdy spadek po zmarłym obejmuje jedynie rzeczy, nie zaś środki finansowe.

W jakiej wysokości należny jest zachowek?

W celu ustalenia wysokości zachowku należy na początek ustalić wartość udziału spadkowego – uwzględniając jednak szereg przepisów regulujących sposób wyliczenia wartości zachowku.

W pewnym skrócie i dużym uproszczeniu, zachowek przysługuje uprawnionemu w wysokości

  • 1/2 udziału, który otrzymałby ze spadku – każdy uprawniony z wyjątkiem podanych poniżej
  • 2/3 udziały, który otrzymałby ze spadku, jeśli uprawniony jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy.

Przykładowo, zmarły posiadał dwoje dzieci w wieku 11 i 12 lat. W drodze testamentu powołał do spadku swoją partnerkę. Spadek po zmarłym to nieruchomość warta 600 000 zł oraz 300 000 zł gotówki.

Łączna wartość spadku to 900 0000 zł.

Każdy z małoletnich ma prawo do zachowku w wysokości równej udziałowi w spadku (każde z dzieci dziedziczy po 50 proc. spadku po zmarłym) a więc 450 000 zł pomnożonemu przez 2/3 a więc w kwocie 300 000 zł. Każde z dzieci posiada więc roszczeni o zapłatę kwoty po 300 000 zł od partnerki zmarłego.

Z tym, że powyższy przykład nie uwzględnia rozlicznych czynników mających wpływ zarówno na dziedziczenie, jak i wysokość zachowku, oraz sposób jego rozliczania, a także istotne kwestie związane z wyceną i ustaleniem masy spadkowej po zmarłym. Kwestie te doczekały się licznych orzeczeń sądowych, dobrze więc sprawę o zapłatę zachowku skonsultować z prawnikiem, zaś jego dochodzenia powierzyć radcy prawnemu, tak by ocenić ryzyka oraz możliwości związane z dochodzeniem roszczenia o zachowek.

Przykładowo podaję poniżej przepisy, które winny być uwzględnione przy ustalaniu wartości zachowku:


Art. 992 Kodeksu cywilnego

Przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni.

Art. 993 Kodeksu cywilnego

Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.

Obszerną regulację w przedmiotowym zakresie zawiera Tytuł IV Księgi IV Kodeksu cywilnego.

Czy roszczenie o zachowek się przedawnia?

Tak. Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu.

Roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku. Otwarcie spadku to data śmierci spadkodawcy.

Czy można pozbawić prawa do zachowku?

Tak, ale musi nastąpić to w testamencie i przyczyny ku temu muszą faktycznie zaistnieć.

Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:

1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;

2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;

3)uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Czy roszczenie o zachowek podlega dziedziczeniu?

Tak, Roszczenie z tytułu zachowku przechodzi na spadkobiercę osoby uprawnionej do zachowku, ale tylko wtedy, gdy spadkobierca ten należy do osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy.

Czy zachowek jest zawsze należny?

Jest szereg instytucji, które mają wpływ na obniżenie lub wyłączenie prawa do zachowku.

Np. Jeżeli uprawnionym do zachowku jest zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku.

Ponadto, w orzecznictwie dopuszcza się zmniejszenie zachowku lub nawet całkowite pozbawienie do niego prawa ze względu na zasady współżycia społecznego. Kwestia ta jest szeroko omawiana w orzecznictwie, przy tym znaczenie mają indywidualne okoliczności danego przypadku.

Zachęcam również do zapoznania się z innymi moimi postami dotyczącymi prawa do zachowku, powstałymi w szczególności w oparciu o sprawy sądowe, które prowadziłem z pozytywnym skutkiem dla swych klientów:

Zachowek tylko dla ,,dobrego” dziecka?

Co najważniejszego nie wiesz, a wiedzieć powinieneś o zachowku (dochodzenie zachowku i obrona przed tym roszczeniem)?

Jak wyliczyć roszczenie o zachowek?

W przypadku, gdybyś potrzebował porady prawnej, albo chciał zlecić prowadzenie sprawy sądowej, w w/w zakresie lub, też w zakresie prawa spadkowego lub rodzinnego, w szczególności w sprawie o: zachowek, stwierdzenie nabycia spadku, dział spadku, podwyższenie alimentów, obniżenie alimentów przyznanie alimentów lub wygaśnięcie alimentów, ustalenie ojcostwa, ograniczenie władzy rodzicielskiej, pozbawienie władzy rodzicielskiej, ustalenie kontaktów z dzieckiem, rozwód itp., a także w zakresie windykacji roszczeń, dochodzenia roszczeń na drodze sądowej zachęcam do kontaktu.

Przedłużasz proces sądowy? Zapłacisz koszty sądowe nawet jeśli wygrasz.

Długotrwałość postępowań sądowych powoduje, że sprawiedliwość odwleka się w czasie. Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi prace zmierzające do przyspieszani postępowań sądowych – co niewątpliwie leży w interesie każdego uczestnika procesu sądowego za wyjątkiem np. niesolidnego dłużnika – które owiane są mgiełką tajemnicy, natomiast jednym z rozwiązań ma być sankcja kosztowa….

Continue reading „Przedłużasz proces sądowy? Zapłacisz koszty sądowe nawet jeśli wygrasz.”

Czy śmierć przedsiębiorcy uniemożliwi prowadzenie działalności?

Wielu przedsiębiorców prowadzi działalność gospodarczą jako osoby fizyczne, w przypadku ich śmierci sytuacja prawna spadkobierców, w szczególności tych, którzy chcą kontynuować działalność jest bardzo trudna, w szczególności jeśli przedsiębiorca odpowiednio wcześniej nie przygotuje się pod względem prawnym do takiej sytuacji. Ustawa nowelizująca przewiduje jednak zmiany w tym zakresie….

Continue reading „Czy śmierć przedsiębiorcy uniemożliwi prowadzenie działalności?”

Jeśli zostałeś pozwany (np. przez fundusz sekurytyzacyjny) masz nową szansę na przedawnienie.

Sąd Najwyższy wydal ostatnio dwa ciekawe rozstrzygnięcia z punktu widzenia dłużników. Być może Twój dług również jest przedawniony, co nie wynika jednak tylko z upływu czasu, ale również z wykładni pewnych instytucji prawa przez Sąd Najwyższy. Ponadto, warto wskazać, że doprowadzenie do ,,przedawnienia” wymaga pewnej aktywności procesowej strony….

Continue reading „Jeśli zostałeś pozwany (np. przez fundusz sekurytyzacyjny) masz nową szansę na przedawnienie.”

Czy wpadnięcie w ,,spiralę kredytową” powoduje, że nie możesz ogłosić upadłości konsumenckiej?

Jedną z przesłanek negatywnych skutkujących odmową ogłoszenia przez Sąd upadłości konsumenckiej jest powstanie stanu niewypłacalności wskutek rażącego niedbalstwa wnioskodawcy. Innymi słowy, jeśli Sąd uznaje, że stan niewypłacalności powstał wskutek zależnych od nas zdarzeń, nasz wniosek oddali. Kwestia ta jednak podlega ocenie, w jednym z orzeczeń Sąd Okręgowy w Szczecinie wskazał, że….

Continue reading „Czy wpadnięcie w ,,spiralę kredytową” powoduje, że nie możesz ogłosić upadłości konsumenckiej?”